HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?
Histrionik kişilik bozukluğu diğer adıyla da bilinen ‘’histeri’’ nevrotik bozukluklar grubuna aittir. Histrionik kişilik bozukluğu Bilişsel ve işlevsel bozulma anlamına gelir. Bu bozukluğun en belirgin özelliği, bir olayı ya da kişinin duygularını abartarak ilgi odağı olma çabasıdır. Yakınlık kurmaya çalışan bu kişilerin ilişkileri yüzeyseldir. Çevrelerine uyum sağlamak için çevrenin koşullarına ve beklentilerine göre hareket ederler.
Histrionik kişilik bozukluğu olan kişiler etraflarında ki kişilerden oldukça kolay etkilenmektedir. Görünüşlerine çok dikkat ederler. Çekici bir görünüme sahip olmak için sürekli çaba gösterirler. Dünyanın kendi etraflarında döndüğünü sanırlar. Ortamdaki tüm dikkatin üzerlerinde olmasını isterler. Yapmadıklarında kışkırtıcı, meydan okuyan, şaşırtıcı veya teşhirci jestler ve sözler yapabilirler. Sevgiye ve şefkate ihtiyaçları var gibi görünüp, ancak ilişkilerden de aynı hızla kaçabilirler. Sağlam temellerle ilişkiler kuramazlar. Çevrelerinde doğru kişiyi bulamamış gibi hissedebilirler. Bunun yerine, kısa vadeli ve yüzeysel ilişkilere sahiptirler.
HİSTRİYONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ
Histrionik bozukluğunun belirtileri olan kişiler olayları yorumlamaları ya çok olumlu ya da çok olumsuzdur. Bu hastaların temel amacı başkalarını etkilemektir.
Histrionik bozukluğunun belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- İlgi odağı olmadığı durumlarda rahatsız olma.
- Başkalarıyla olan etkileşimin çoğu zaman uygunsuz bir biçimde cinsel yönden ayartıcı ya da baştan çıkartıcı davranışlarla belirli olması.
- Hızlı değişen ve yüzeysel kalan duygular sergileme.
- İlgiyi üzerine çekmek için sürekli olarak fiziksel görünümünü kullanma.
- Aşırı düzeyde başkalarını etkilemeye yönelik ve ayrıntıdan yoksun bir konuşma biçimine sahip olma.
- Gösteriş yapma, yapmacık davranma ve duygularını aşırı bir abanma ile gösterme.
- Telkine yatkın olma, başkalarından ya da olaylardan kolay etkilenme.
- İlişkilerin, olduğundan daha yakın olması gerektiğini düşünme.
HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDEN OLUR?
Histrionik kişilik bozukluğunun nedeni henüz tam olarak keşfedilmemiştir. Hastalığın çevresel etkiler ve aile kalıtımı nedeniyle gelişmekte olduğu düşünülmektedir. Yapılan araştırmalarda, Ebeveynlerle olan iletişim sorunlarının da bozukluğa yol açabileceği bulunmuştur. Hastalığın özellikle ihmalkâr ve ilgisiz annelerin çocuklarında ortaya çıktığı söyleniyor. Histrionik hasta, bebeklik döneminde ihtiyaçlarını anneye gösterebilmek için abartılı davranışlar sergilemeyi öğrenir. İlgisiz kalan bebek, duygularını ifade edemediği için abartılı hareketler gösterir. Bebek büyüdükçe kendini ifade etmek için abartılı davranışlar sergilemeye devam edecektir.
HİSTRİONİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ
Histrionik kişilik bozukluğu tedavisinde en etkili tedavi tekniği psikoterapidir. Hastalar için tedavi süreci genellikle zorludur. Bunun nedeni hastanın kendisini psikoloğa dürüstçe anlatamamasıdır. Tedavi sürecinde psikoloğun hasta ile iyi bir ilişki içinde olması ve karşılıklı güvenin sağlanması çok önemlidir.
Psikoterapi sırasında hastalara güvence verilen cesaretlendirici bir tedavi yapılmalıdır. Destekleyici psikoterapi duygu durum bozukluklarını azaltabilir, hastanın özgüveni arttırılabilir.