Sosyal Fobi (Sosyal Anksiyete Bozukluğu) Nedir?
Sosyal fobi; kişinin yabancılarla etkileşime girmesi veya başka bir kişi tarafından kontrol edilmesi gereken sosyal durumlardan belirgin ve kalıcı bir korku yaşaması olarak tanımlanır. Sosyal fobi; özgüven eksikliği, utangaçlık, yetersiz hissetme, hata yapma korkusu gibi belirtiler gösterir. Ebeveyn kontrolü, karşılaştırma ve eleştirel davranış; birçok psikolojik, fiziksel ve çevresel faktör sosyal fobiye katkıda bulunur. Bu rahatsızlık Sosyal Anksiyete Bozukluğu olarak da bilinir.
Toplum önünde konuşma ve üst düzey insanlarla tanışma gibi bazı özel durumlarda hafif sosyal fobiler ortaya çıkarken, hemen hemen her sosyal etkileşimde kendini gösteren daha şiddetli formları vardır. Sosyal fobisi olan bazı kişiler için market alışverişi, yol tarifi sorma ve güvenliği selamlama gibi günlük etkileşimlerde bile yoğun bir kaygı yaşanabilir. Kendi kendine geçmeyen ve ancak bilişsel davranışçı psikoterapi ile tamamen ortadan kaldırılabilen kronik seyirli bir rahatsızlıktır.
Sosyal Fobi Neden Ortaya Çıkar?
Sosyal anksiyete bozukluğunun tek bir nedeni yoktur. Genetik faktörler bu problemin gelişmesinde büyük rol oynar. Ailenizde sosyal fobisi olan biri varsa, başkalarında sosyal fobi görme riskiniz artar. Ayrıca, beynin amigdala adı verilen ve korku tepkilerini kontrol eden kısmındaki aşırı aktivite, fobilerin oluşumunu tetikleyebilir.
Sosyal anksiyete bozukluğunun genellikle 13 yaş civarında karşımıza çıktığını görmekteyiz. Bu, çocuklukta istismar, zorbalık veya alay etme geçmişiyle ilgili olabilir.
Sosyal fobiyi tetikleyebilecek diğer bazı faktörler şunlardır:
- Utangaç çocuklar, yetişkinlikte sosyal anksiyete bozukluğu riski altındadır.
- Kontrolcü veya baskıcı ebeveynlerin çocukları sosyal fobi açısından yüksek risk altındadır.
- Görünüm veya sesle ilgili sağlık sorunları olan kişilerde daha sık görülür.
10 Maddede Sosyal Fobi Belirtileri
- Anksiyete
- Korku
- Yüzde Kızarıklık
- Sinirlilik
- Çarpıntı
- Taşikardi
- Aşırı terleme
- Nefes darlığı
- Ağız kuruluğu
- Karın ağrısı
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi
- Bulanık görme
- Acil idrara çıkma ihtiyacı
- Ellerde ve seste titreme şeklinde sayılabilir.eklinde sayılabilir.
Sosyal Fobi Belirtilerini Tetikleyen Durumlar Nelerdir?
- Kalabalık bir ortamda başkalarıyla tanıştırılmak.
- Kalabalıkta bahsedilmek veya eleştirilmek.
- Ortamda ilgi odağı olmak.
- Bir şey yaparken veya yemek yerken izlenmek.
- Resmi bir ortamda bir şeyler söylemek zorunda kalmak.
- Otorite figürleriyle tanışmak.
- İnsanlarla göz teması kurmak zorunda kalmak.
- Kalabalık önünde sunum yapmak, konuşma yapmak veya seminer vermek.
- Halka açık bir yerde telefon görüşmesi yapmak.
- Halk arasında yemek yemek.
Sosyal Fobi Nasıl Tedavi Edilir?
Sosyal anksiyete bozukluğunun tedavisi, durumun kişinin günlük aktivitelerini gerçekleştirmesini ne derece değiştirdiğine bağlıdır. Sosyal anksiyete bozukluğunda sıklıkla gördüğümüz tedaviler; danışmanlık veya konuşma terapisi veya psikoterapidir. Bazı durumlarda, her iki tedavi türü de aynı anda kullanılır.
Psikoterapi, sosyal anksiyete bozukluğu olan çoğu insanda semptomları iyileştirebilir. Terapi sırasında bireyler kendileri hakkındaki negatif düşünceleri nasıl tanımlayacaklarını ve nasıl değiştireceklerini öğrenirler. Sosyal durumlarda güven kazanabilmesine katkıda olabilecek yetiler geliştirilir.
Bilişsel davranışçı terapi, anksiyete için en etkili psikoterapidir. Bu tür tedavi, tek başına ve gruplar halinde uygulandığında eşit derecede etkilidir.
Maruz kalmaya dayalı bilişsel davranışçı terapide, bireyler yavaş yavaş en büyük korkularıyla yüzleşirler. Bu, bireyin başa çıkma becerilerini geliştirebilir ve anksiyete yaşayan durumlarla başa çıkabileceğine dair güven oluşturmaya yardımcı olabilir.
Kısaca Sosyal Fobi
- Sosyal fobi belirtileri, kaygı bozuklukları içinde yer alan rahatsızlıktır. Korkulan bir durumla yüz yüze kalındığında kendini göstermektedir.
- Sosyal fobinin bir diğer adı karşımıza sosyal anksiyete bozukluğu olarak çıkar. Normal, günlük etkileşimler sırasında başkaları tarafından gözlemlenme veya yargılanma korkusundan kaynaklanan yoğun kaygı, korku, öz farkındalık ve utanma durumuna verilen isimdir.
- Kalpte çarpıntı, aşırı terleme durumu, nefes almada zorluk, ağız kuruluğu, karında kasılma, mide bulantısı, başta dönme belirtileri arasında görülebilir.
- Bir şey yaparken izlenmek, resmi bir ortamda bir şeyler anlatmak zorunda kalmak, otorite figürüyle tanışmak, insanlarla göz teması kurmak zorunda kalmak, kalabalık önünde sunum yapmak zorunda kalmak gibi durumlar bu problemi tetiklemektedir.
- Sosyal fobi, uzman tedavisi gerektiren bir bozukluktur. Tedavinin sorunsuz ilerlemesi için tedaviyi olumsuz etkileyebilecek durumların ortadan kaldırılması gerekir. Kişinin altta yatan farklı bir psikiyatrik bozukluğu varsa ve sosyal fobisinin kökeni çocukluk korkuları ve kaygıları ise terapide bunların da değerlendirilmesi gerekir. Sosyal fobiyi tedavi edilirken, psikoterapi ile desteklenebilir.
Sosyal Fobi Tedavisi için Tıklayınız.