Temizlik Takıntısı Hastalığı
Obsesif kompulsif bozukluk, günümüzde birçok insanın karşılaştığı psikolojik sorunlardan biridir. OKB, insanlarda çeşitli şekillerde tekrar eder. Temizlik takıntısı da bir tür obsesif-kompulsif bozukluktur (OKB). Temizleme hastalığı, takıntı düzeyi ve bireyin etrafındaki her şeyi sürekli temizleme ihtiyacı ile kendini gösterir. Her şeyin kirli olduğu inancı olarak da tanımlanabilecek temizlik takıntısı, yıkama, silme gibi işlemlerin sık sık tekrarlanması kadınlarda sıklıkla görülmektedir. Ancak erkeklerde görülme olasılığı azımsanamayacak kadar fazladır. Temizlik OKB'sinin ortaya çıkmasında en büyük etken psikolojik bir sorun olan kaygı, takıntılı düşünme ve belirsizliktir. Bu bozuklukta süreç, bireyin davranışının mantıksız olduğunu ancak önlenemeyeceğini fark ettiği diğer birçok obsesif-kompulsif bozukluk türünde olduğu gibidir.
OKB Belirtileri nelerdir?
Temizlik hastalığının ana belirtileri el temizliği, ev temizliği ve vücut temizliğidir. Ev bu işleme tabi tutulur, hemen her gün temizlenir, yıkanma süresi 1 saatten fazladır, el yıkama sıklığı ve süresi çok uzundur, defalarca yıkamak, bulaşıkları çamaşır suyu ile yıkamak, her gün yıkamak. Dışarıdan getirilen paketlerin, oyuncakların her gün yıkanması vs. liste oldukça uzun olabilir ve zaman zaman kendimize veya sevdiklerimize zarar verebilir. Örneğin, "3 kez şampuanlamasam annem kaza geçirecek", gibi bir düşünce içine girebilirler bu kişi "3 kez şampuanlayarak" annesinin başına gelebilecek kötü şeylerden kaçındığını düşünüyor.
Temizlik takıntısının en sık görülen belirtisi;
• Kişiler ellerini sık sık yıkamalı,
• Günde 2-3 kez bir odayı veya tüm evi temizleme
• Gününün çoğunu, hatta hayatının çoğunu temizlik yaparak geçirme
• Mikrop kapma korkusuyla kapı ve kulpları tutamama,
• Umumi tuvaletlerin kullanılmaması gibi çeşitli durumlarda kendini gösterebilir.
Temizlik Takıntısı Daha çok hangi cinsiyette görülür?
Evde daha fazla zaman geçirildiği için temizlik hastalığının kadınlarda daha sık görüldüğü görülmektedir. Erken çocukluk döneminde erkeklerde daha sık görüldüğü görülse de yetişkinlik döneminde belirgin bir cinsiyet farkı yoktur.
Temizlik Takıntısı Nedenleri nelerdir?
Temizlik takıntısı birçok nedene bağlanabilir. Bunun büyük ölçüde beyin kimyasındaki değişikliklerden kaynaklandığı görülüyor. Yani beynin belirli bölgelerinde görülen bozulmuş iletimden kaynaklandığı söylenebilir. Rahatsızlığı sadece fiziksel nedenler değil psikolojik nedenler de ortaya çıkarabilir. Bunlar; anne, baba veya bakıcı gibi rol model olarak görülen kişiler, olaylardan dolayı suçluluk duygusu, geçmiş travmatik deneyimler, çatışan mutsuz ilişkiler ve yalnızlık duyguları temizlik hastalığı nedenleri arasındadır.
Temizlik Takıntısı Tedavisi
Hepimizin bildiği gibi, hastalığın ilk başlangıcı küçüktür ve insanlar üzerinde çok az etkisi vardır. Düzene, simetriye, kontrole yatkın, temizliğe daha yatkın insanlara titiz deriz. Bu nedenle, kendisi veya etrafındakiler durumdan rahatsızlık duymaya başlar başlamaz bir uzmana danışmak çok önemlidir. Önlem alınmazsa hastalık başka bir tipte ve daha ciddi şekilde kendini gösterebilir. Örneğin, tedavi görülmediği takdirde evini temizleyen insanların uykularının geri kalanında evden çıkmayarak sürekli temizlik yaptığını gözlemliyoruz.
Temizlik takıntısından nasıl kurtulurum?
Temizlik takıntısı, herhangi bir müdahale olmaksızın geçen psikolojik bir sorun değil, bir obsesif-kompulsif bozukluk (OKB) şeklidir. Ayrıca, bireysel çaba yeterli olmayabilir. Bu nedenle temizlik takıntısı olan bir kişinin mutlaka bir psikolog veya psikiyatrist desteği alması gerekir.
OKB için uzman tedaviler genellikle ilaç tedavisi ve bilişsel davranışçı terapidir. Her iki tedavi de hastalıktan kurtulmada başarılı olurken, birey uzun vadede daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilir.
Temizlik Takıntısı Nasıl tedavi edilir?
6 aydan önce gelen hastaların hastalığı çok çabuk çözebildiği görülmektedir. Ancak uzun süreli hastalıktaki iyileşmeler de daha uzun tedavi sürelerine yol açar. Tedavi süresince psikiyatrik muayene sonucuna göre gerekirse ilaç tedavisine başlanmalı, psikolojik tedavi ile desteklenmeli ve bir an önce sağlığına kavuşturulmaya çalışılmalıdır. Araştırmalar ayrıca bilişsel davranışçı terapinin temizlik hastalıkları için çok yüksek bir faydası olduğunu göstermiştir.
Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi için Tıklayınız.